پی ال سی دلتا یکی از تجهیزات اتوماسیون صنعتی است که دستورات مختلفی برای برنامهنویسی آن وجود دارد. یکی از این دستورات، دستور MC/MCR در PLC دلتا یا MC/MCR Instruction in Delta PLC است. MC مخفف عبارت Master Control Start و MCR مخفف عبارت Master Control Reset است. در ادامه تلاش کردهایم به بهترین شکل این دستور را در پیالسی دلتا آموزش دهیم.
معرفی دستور MC/MCR در PLC دلتا
دستور MCR برای قطع و وصل تغذیه مثل سوئیچ اصلی کار میکند. دستورات زیر تحت کنترل دستور MCR هستند:
<bit>=
S<bit>
<R<bit
<T<byte> , T<word> , T<double word
نکته بسیار مهم: بههیچوجه بهجای مدارات سختافزاری قطع اضطراری از دستورات MCR استفاده نکنید در غیر این صورت احتمال بروز هر گونه حادثهای وجود دارد.
طبق دستور MC/MCR در PLC دلتا اگر MCR=0 باشد؛ یعنی حالت قطع کلید را دارد پس همه خروجیها و بیتهایی که در دستورات = و T وجود داشته باشند را صفر خواهد کرد پس عملاً در برنامه هیچ کاری نمیکند. از طرفی خروجی و بیتهایی که با دستورات R و S کار میکنند هم ست یا ریست نمیشوند پس آخرین وضعیت خود را حفظ خواهند کرد. اما درصورتیکه MCR=1 باشد حالت وصل کلید را دارد و برنامه کار عادی خود را جلو میبرد. در جدول زیر صحبتهای گفته شده را مشاهده میکنید:
<T<byte>, T<word>, T<double word> | S<bit> <R<bit | =<bit> | Signal State of MCR |
|---|---|---|---|
| بیت آدرس داده شده صفر میشود | بیتهای آدرس داده شده تغییر نمیکنند و آخرین وضعیت حفظ خواهد شد | بیت آدرس داده شده صفر میشود | 0 ("OFF") |
| پردازش برنامه به شکل عادی انجام خواهد شد | پردازش برنامه به شکل عادی انجام خواهد شد | پردازش برنامه به شکل عادی انجام خواهد شد | 0 ("ON") |
بخشهای تشکیلدهنده دستور MC/MCR در PLC دلتا
دستور MCR در پی ال سی دلتا از چندین دستور تشکیل شده که عبارتاند از:
- MCR = Activate MCR Area
- CR = Begin MCA Area
- MCR(= End MCR Area
- MCRD = Deactivate MCR Area
MCR با MCRA فعال میشود و با MCRD غیرفعال میگردد. هر دو دستور MCR و MCRD باید با یکدیگر استفاده شوند و امکان استفاده تکی وجود ندارد. برنامه بین دو دستور MCR و MCR( نوشته خواهد شد که به آن MCR گفته میشود. با دستور (MCR این ناحیه باز شده و RLO در پشت MCR ذخیره میگردد.
اگر RLO = 1 باشد، MCR = 1 بوده و یعنی ON است پس برنامه پردازش عادی خود را دنبال خواهد شد پس MCR روی آن تأثیر نخواهد گذاشت. اما وقتی RLO = 0 باشد، MCR = 0 یعنی OFF خواهد شد و خروجی هم طبق جدولی که گذاشتیم تغییر خواهند کرد.
دقت داشته باشید ناحیه MCR با دستور (MCR باز و با دستور MCR(بسته خواهد شد؛ بنابراین به همین دلیل است که میگوییم باید با یکدیگر استفاده شوند که اصطلاحاً به این کار Nested میگویند. حالت Nested را میتوانید تا 8 مرحله بکار ببرید؛ ولی دقت کنید که حتماً تعداد (MCR با تعداد MCR(مساوی باشد.
مدار اولویت با اولین ورودی برای توضیح دستور MC/MCR در PLC دلتا
با ذکر یک مثال از نوع مدار اولویت با اولین ورودی قصد داریم به بررسی دقیق دستور MC/MCR در PLC دلتا بپردازیم.
هدف کنترل
فرض کنید مسابقهای داریم و سه گروه به نامهای دبستانیها، راهنماییها و دبیرستانیها شرکت کردهاند. برای اینکه هر کدام از این گروهها بتوانند به سؤال مطرح شده پاسخ دهند لازم است که قبل از دو گروه دیگر شستی که روی میزشان قرار دارد را فشار دهند تا دو گروه دیگر نتوانند پاسخ دهند. مسابقه بهگونهای است که گروه اول و سوم دو شستی جواب و گروه دوم یک شستی جواب روی میزشان دارند.
گروه دبستانیها 2 شستی پاسخ دارند که هر کدام را فشار دهند خروجی جواب روشن شده و گروههای دیگر نمیتوانند پاسخ بدهند تا از این طریق فرصت بیشتری برای پاسخگویی داشته باشند.
گروه دبیرستانیها هم دو شستی پاسخ دارند؛ ولی باید همزمان هر دو را فشار دهند تا شانس جوابدادن پیدا کنند و این فرصت از بقیه گروهها سلب شود.
میزبان هم یک ورودی دارد که اگر آن را فشار دهد خروجی پاسخ همه گروهها خاموش میشود.
المانها
| المان | عملکرد | المان | عملکرد |
|---|---|---|---|
| X0 | شستی اول پاسخ برای دبستانیها | X5 | شستی میزبان |
| X1 | شستی دوم پاسخ برای دبستانیها | Y0 | چراغ پاسخ دبستانیها |
| X2 | شستی پاسخ برای راهنماییها | Y1 | چراغ پاسخ راهنماییها |
| X3 | شستی اول پاسخ برای دبیرستانیها | Y2 | چراغ پاسخ دبیرستانیها |
| X4 | شستی دوم پاسخ برای دبیرستانیها |
برنامه کنترلی
باتوجهبه توضیحات داده شده، برنامه کنترلی به شکل زیر باید نوشته شود:
طرز کار برنامه کنترلی
طرز کار برنامه کنترلی فوق به شرح زیر است:
- اگر میزبان شستی مربوط به خود یعنی X5 را فشار دهد، دستور MC NO اجرا خواهد شد و برنامه بین دستورات MC و MCR اجرا نخواهد شد
- طراحی شستی پاسخ دبستانیها به شکل موازی و برای دبیرستانیها به شکل سری انجامگرفته است. برای گروه راهنماییها چون فقط یک شستی پاسخ در نظر گرفته شده پس طراحی موازی یا سری معنایی ندارد.
- اگر گروهی شستی پاسخ را فشار بدهد و چراغ پاسخ آن گروه روشن شود چراغ خروجی روشن خواهد ماند حتی اگر همان گروه دستش را از شستی پاسخ بردارد.
- مادامی که خروجی هر گروه روشن شده باشد درصورتیکه گروههای دیگر شستی پاسخ را فشار دهند، تأثیری نخواهد داشت.
- وقتی میزبان شستی X5 را بزند دستور MC NO و خطوط برنامه بین MC و MCR اجرا نمیشود تا موقعی که دوباره X5 خاموش شود.
انتخاب مدل کنترل دستی یا اتوماتیک برای توضیح دستور MC/MCR در PLC دلتا
مثال انتخاب مدل کنترل دستی یا اتوماتیک برای توضیح دستور MC/MCR در PLC دلتا در اینجا قصد داریم با گفتن مثالی در خصوص انتخاب مدل کنترل دستی یا اتوماتیک، دستور MC/MCR در PLC دلتا را توضیح دهیم.
به تصویر زیر دقت کنید تا متوجه بخش هدف کنترل شوید.
هدف کنترل
- با فشاردادن شستی کنترل X1، بازوی ربات به شکل کنترل دستی پروسه را اجرا خواهد کرد و با فشاردادن شستی X2 ربات محصول را از کانوایر A (Conveyor A) برداشته و با فشاردادن شستی X3 محصول را به سمت کانوایر B (Conveyor B) میبرد و با فشاردادن شستی X4 محصول را روی کانوایر B قرار میدهد. برای اینکه این روند دوباره تکرار شود باید شستی X1 را دوباره فشار داد.
- اگر شستی کنترل خودکار X0 فشار داده شود، بازوی ربات به شکل کنترل خودکار پروسه را اجرا خواهد کرد. محصول از روی کانوایر A برداشته شده و به سمت کانوایر B منتقل خواهد شد که این کار در طی 2 ثانیه انجام میشود تا روی کانوایر B قرار گیرد. برای اینکه این روند دوباره اجرا شود باید مجدد شستی X0 را فشار دهید.
- دو مد کنترلی به شکل همزمان قابلیت اجرا ندارند.
المانها
| المان | عملکرد | المان | عملکرد |
|---|---|---|---|
| X0 | شستی کنترل خودکار | M3~M5 | در مد کنترل دستی از این فلگ استفاده میشود |
| X1 | شستی کنترل دستی | M10 | با انتخاب مد کنترلی خودکار این فلگ فعال خواهد شد |
| X2 | شستی برداشتن محصول | M11 | با انتخاب مد کنترل دستی این فلگ فعال خواهد شد |
| X3 | شستی مخصوص جابهجاکردن محصول | T0 | تایمر به مدت 2 ثانیه |
| X4 | شستی رهاکردن محصول | Y0 | با برداشتن محصول، Y0=ON و با قراردادن محصول Y0=OFF خواهد شد |
| M0~M2 | در مد کنترلی خودکار از این فلگها استفاده میشود | Y1 | انتقال محصول از کانوایر A به B |
برنامه کنترلی
باتوجهبه توضیحات داده شده، برنامه کنترلی به شکل زیر باید نوشته شود:
طرز کار برنامه کنترلی
طرز کار برنامه کنترلی فوق به شرح زیر است:
- بهمحض اینکه شستی X0 فشار داده شود، کنترل اتوماتیک پروسه شروع شده و با فشاردادن شستی X1 کنترل دستی پروسه انجام میپذیرد.
- در مد کنترل دستی، شستیهای مخصوص برداشتن و رهاکردن محصول باید یکبار فشار داده شوند و شستی انتقالدادن محصول از کانوایر A به B باید 2 ثانیه نگه داشته شود.
- بلافاصله بعد از فشاردادن X0، سیستم با مد کنترلی خودکار شروع به کار خواهد کرد. محصول از روی کانوایر A برداشته شده و به کانوایر B انتقال داده میشود که این کار در طی 2 ثانیه انجام میشود و روی کانوایر B قرار میگیرد.
- بلافاصله بعد از فشاردادن X1، بازوی ربات به شکل دستی پروسه را کنترل خواهد کرد. با فشاردادن شستی X2 ربات محصول را از کانوایر A برمیدارد. با فشاردادن شستی X3، محصول به مدت 2 ثانیه به سمت کانوایر B رفته و با فشار دادن شستی X4 محصول روی کانوایر B قرار میگیرد.
- طبق این برنامه امکان اجرای همزمان مد کنترلی دستی و اتوماتیک وجود ندارد.
- برای اینکه برنامه دوباره تکرار شود لازم است که شستیهای X0 و X1 دوباره فشار داده شوند.
جمعبندی مطالب
دستور MC/MCR در PLC دلتا نقش سوئیچ اصلی را در قطع و وصل تغذیه دارد که در این مطلب با ذکر دو مثال کاربردی به تشریح آن پرداختیم. دقت داشته باشید که بههیچوجه این دستور نباید جایگزین مدارات سختافزاری قطع اضطراری باشد.
